Zmiany podatkowe – Nowy Ład 2022 – część II

1. Nowe terminy składania deklaracji i opłacania składek ZUS

Zmieniają się terminy opłacania składek. Płatnik składek przesyła deklarację do ZUS i opłaca składki nie później niż:

• do 5 dnia następnego miesiąca – dla jednostek i zakładów budżetowych;
• do 15 dnia następnego miesiąca – dla płatników składek posiadających osobowość prawną;
• do 20 dnia następnego miesiąca – dla pozostałych płatników składek.

Za okres od stycznia 2022 r. co miesiąc, osoby prowadzące działalność gospodarczą, już nie tylko te które zatrudniają pracowników, ale również opłacające składki wyłącznie za siebie lub osoby z nimi współpracujące mają obowiązek przekazywać do ZUS dokumenty rozliczeniowe.

Zwolnieni z obowiązku składania dokumentów rozliczeniowych są nadal osoby duchowne, osoby składające dokumenty za nianie oraz osoby, które podlegają dobrowolnie ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu na podstawie art. 7 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

W składanych dokumentach będzie się raportować  dochód firmy na podstawie którego wylicza się składki zdrowotne ZUS oraz obowiązującą w danym miesiącu formę opodatkowania.

2. Składka zdrowotna – sposób naliczania

Sposób naliczania składek społecznych nie uległ zmianie. Zmienia się za to sposób naliczania składki zdrowotnej przedsiębiorców. Od stycznia 2022 roku będzie on uzależniony od wysokości uzyskiwanego dochodu (przychodu).

Osoby prowadzące działalność gospodarczą i opodatkowane:

• na zasadach ogólnych – zapłacą 9% składki zdrowotnej liczonej od osiągniętego dochodu (nie mniej niż 9% minimalnego wynagrodzenia tj. 270,90 zł.);
• podatkiem liniowym – zapłacą 4,9% składki zdrowotnej liczonej od osiągniętego dochodu (nie mniej niż 9% minimalnego wynagrodzenia tj. 270,90 zł.);
• podatkiem z kwalifikowanych praw własności intelektualnej (IP Box) – zapłacą 4,9% składki zdrowotnej liczonej od osiągniętego dochodu (nie mniej niż 9% minimalnego wynagrodzenia tj. 270,90 zł.);
• podatkiem od przychodów ewidencjonowanych (ryczałt) – zapłacą:
  • gdy przychód poniżej 60 tys. zł – 324 zł* miesięcznie
  • gdy przychód powyżej 60 tys. zł do 300 tys. zł – 540 zł* miesięcznie
  • gdy przychód powyżej 300 tys. zł – 972 zł* miesięcznie
• w formie karty podatkowej – zapłacą 9% składki zdrowotnej liczonej od minimalnego wynagrodzenia w danym roku. W 2022 roku kwota minimalnego wynagrodzenia wyniesie 3 010 zł, natomiast kwota składki zdrowotnej podlegającej wpłacie do ZUS – 270,90 zł miesięcznie.

*przy założeniu, że przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale 2021 roku wyniesie 6 000,00 zł.

Inaczej będą naliczane składki między innymi u przedsiębiorcy korzystającego z „ulgi na start”, osoby wykonującej wolny zawód, czy osoby współpracującej z przedsiębiorcą – w tym przypadku składka zdrowotna będzie wynosiła 9% przeciętnego wynagrodzenia.

Składkę zdrowotną będziemy liczyć dwukrotnie: co miesiąc oraz na zakończenie roku.

Korekty rozliczeń podatkowych będą wpływać na wysokość składek ZUS.

3. Składka zdrowotna – brak możliwości odliczenia

Od stycznia 2022 roku składki zdrowotnej nie będzie można odliczyć od podatku. W związku z powyższym można uznać, że jest ona kolejnym podatkiem, bo bez wątpienia stanowi nowe, dodatkowe obciążenie. Zmiany dotykają zarówno przedsiębiorców, jak i pracowników, czy emerytów – wszystkich, których obowiązuje konieczność opłacania składki.

Składkę zdrowotną przy rozliczeniach na zasadach ogólnych, podatku liniowym i IP BOX – będziemy obliczać od podstawy, narastająco i po odliczeniu kosztów prowadzenia działalności i składek na ubezpieczenie społeczne (niezaliczone wcześniej do kosztów uzyskania przychodu). Dla przedsiębiorców opodatkowanych ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych miesięczna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne będzie stanowić procent przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale roku poprzedniego. Przedsiębiorcy opodatkowani w formie karty podatkowej będą opłacać składkę na ubezpieczenie zdrowotne od podstawy wymiaru składki stanowiącej kwotę minimalnego wynagrodzenia w danym roku.

Po zakończonym roku będzie robiona roczna korekta składek. W przypadku wystąpienia niedopłaty, składkę będzie trzeba dopłacić. W przypadku wystąpienia nadpłaty o zwrot można wystąpić w ciągu miesiąca od upływu terminu na złożenie zeznania podatkowego. Wnioski złożone po terminie nie będą rozpatrywane, a nadpłacone kwoty składek przepadną na rzecz Państwa.

Podstawę wymiaru składek i należną składkę na ubezpieczenie zdrowotne można skorygować nie później niż do końca drugiego miesiąca, licząc od upływu terminu do złożenia zeznania podatkowego.

4. Składka zdrowotna przy kilku działalnościach lub kilku tytułach do ubezpieczenia

W przypadku gdy przedsiębiorca prowadzi więcej niż jedną działalność gospodarczą opodatkowaną wg skali podatkowej, podatkiem liniowy lub podatkiem z kwalifikowanych praw własności intelektualnej (IP Box), składka na ubezpieczenie zdrowotne w odpowiedniej wysokości opłacana jest od sumy jego dochodów.

W przypadku prowadzenia więcej niż jednej pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowanej ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, wysokość składki ustala się na podstawie sumy przychodów z tych działalności.

Umowa o pracę, emerytura oraz pozarolnicza działalność gospodarcza, stanowią odrębne tytuły do objęcia obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym.

Jeżeli ubezpieczony ma więcej niż jeden tytuł do objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym, np. prowadzi firmę jednocześnie pracując na etacie lub też prowadzi firmę pobierając jednocześnie emeryturę to będzie opłacać składkę zdrowotną dla każdego z tych tytułów odrębnie.

Emeryt może skorzystać ze zwolnienia z opłacania składki zdrowotnej z działalności gospodarczej, jeżeli:

• jego emerytura nie przekracza miesięcznie kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę (w 2022 roku będzie to kwota 3 010,00 zł) oraz
• przychody z działalności gospodarczej nie przekraczają miesięcznie 50% kwoty najniższej emerytury lub podatek opłacany jest w formie karty podatkowej.

Pracownik może skorzystać ze zwolnienia z opłacania składki zdrowotnej z działalności gospodarczej, jeżeli:

• jego wynagrodzenie nie przekracza minimalnego wynagrodzenia za pracę (w 2022 roku będzie to kwota 3 010,00 zł) oraz
• jego przychody z działalności gospodarczej nie przekraczają miesięcznie 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu 1 stycznia danego roku, oraz
• opłaca od tych przychodów podatek dochodowy w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

5. Inne zmiany w składkach ZUS

• Zmiany w dobrowolnym ubezpieczeniu chorobowym
  • Nieterminowe opłacenie składek nie spowoduje ustania dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego.
  • Nie będzie obowiązywała zasada obejmowania dobrowolnymi ubezpieczeniami na podstawie tzw. dorozumianego wniosku, czyli opłacania i rozliczania składek na ubezpieczenia bez aktualnego zgłoszenia do nich.
  • Objęcie dobrowolnymi ubezpieczeniami następuje wyłącznie na podstawie zgłoszenia,
  • Ustanie tych ubezpieczeń następuje wraz z wygaśnięciem tytułu ubezpieczenia albo na podstawie zgłoszenia wyrejestrowania. Po zgłoszeniu, ubezpieczenia te trwają do momentu złożenia wyrejestrowania bez względu na okoliczność czy płatnik opłaca składkę czy nie.
• Korekty dokumentów rozliczeniowych
  • Korekty dokumentów rozliczeniowych za styczeń 2022 r. i kolejne miesiące mogą być składane wyłącznie w ciągu 5 lat od dnia, w którym upłynął termin opłacenia składek rozliczanych w tych dokumentach.
  • Dokumenty rozliczeniowe korygujące za okresy rozliczeniowe 1999 – 2021 r. będzie można złożyć najpóźniej do 1 stycznia 2024 r.
  • Po tych terminach korekty podstawy wymiaru składek będą ewidencjonowane wyłącznie na koncie ubezpieczonego z urzędu na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu albo prawomocnej decyzji.
• Zmiany w zasiłkach dotyczące przedsiębiorców
  • Od 1 stycznia 2022 r. prawo do zasiłku chorobowego w przypadku osób podlegających dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu (osobom prowadzącym pozarolniczą działalność gospodarczą i osobom z nimi współpracującym oraz duchownym) przysługiwać będzie w przypadku braku zaległości z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne albo jeżeli kwota tej zaległości nie będzie wyższa niż 1% minimalnego wynagrodzenia jeżeli kwota zaległości z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne będzie wyższa niż 1% minimalnego wynagrodzenia, prawo do zasiłku będzie przysługiwało po spłacie zadłużenia (w ciągu 6 miesięcy od powstania prawa do świadczenia).
  • Zmianie ulega sposób liczenia okresów zasiłkowych. Zasiłek chorobowy przysługuje przez okres niezdolności do pracy nie dłużej jednak niż przez 182 dni/270 dni* (*ciąża). Od stycznia 2022 r. powstanie prawa do nowego okresu zasiłkowego będzie wymagało przerwy w niezdolności do pracy wynoszącej ponad 60 dni. Przyczyna niezdolności do pracy przed i po przerwie do 60 dni nie będzie miała znaczenia – okresy będą zliczane do jednego okresu zasiłkowego. Wyjątek będzie stanowiła sytuacja niezdolności do pracy po przerwie trwającej do 60 dni, która występuje w trakcie ciąży – do okresu zasiłkowego nie będą wliczane okresy niezdolności do pracy sprzed tej przerwy.
  • Zmiana wysokości zasiłku chorobowego za okres pobytu w szpitalu – Miesięczny zasiłek chorobowy, także za okres pobytu w szpitalu, będzie przysługiwał w wysokości 80% (wyjątkiem jest np. ciąża – 100%);
  • Zasiłek chorobowy po ustaniu ubezpieczenia będzie można pobierać do 91 dni – nie dłużej niż do wykorzystania okresu zasiłkowego 182 dni (nie dotyczy niezdolności do pracy spowodowanej gruźlicą, ciążą, poddaniem się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów oraz zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów).

ŹRÓDŁO:

• Ustawa z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw

• Webinarium ZUS „Zmiany dla pracodawców w rozliczaniu składek oraz sporządzaniu dokumentów ubezpieczeniowych”